Hoe feministisch is Cordaid? Gesprek met een genderexpert
Cordaid komt in veel landen op voor gelijkheid tussen vrouw en man. Maar is het zelf eigenlijk wel een feministische organisatie? “Nog niet”, zegt Cordaid’s genderexpert Anne Kwakkenbos, “maar we willen wel die kant op”.
Viceversa, een blad over mondiale samenwerking, wilde weten hoe je een organisatie ‘genderbestendig’ maakt. Een plek waar mannen en vrouwen gelijke kansen hebben. Het ging te rade bij drie professionals, waaronder onze collega Anne Kwakkenbos. Aanleiding voor ons om door te vragen.
Verwachtingen en barrières
Als kind al vond Anne het fascinerend hoe er van meisjes iets anders wordt verwacht dan van jongens. Veel later is ze actief binnen de Nationale Jeugdraad en in de PvdA. “Ik vond dat ik net zo behandeld moest worden als een man. Toch liep ik ook daar weer tegen barrières aan”, zegt ze.
Ze besluit er haar werk van te maken om iets aan die barrières te doen. Bij Cordaid zet ze zich in voor de rechten van vrouwen en meisjes, onder andere in Afghanistan en Zuid-Soedan.
Het label ‘feministisch’
“Gendergelijkheid staat centraal binnen ons werk, maar we zijn nog geen feministische organisatie zoals ActionAid dat is”, vergelijkt Anne. “Cordaid is ook een ander type organisatie. En laten we eerlijk zijn: als wij in een land als Afghanistan zouden zeggen dat we ‘een feministische organisatie’ zijn, weet ik niet of dat ons werk ten goede zou komen. Je moet rekening houden met de context. Wij werken in Afghanistan aan meer inclusie van vrouwen, maar het zou schade kunnen aanrichten als we het als ‘feministisch’ labelen.”
Diversiteit
We zijn er nog niet, zegt Anne in het ViveVersa interview. Als we haar zelf vragen waar dat aan ligt, gaat het al snel over diversiteit. “Het is cruciaal dat we steeds kritisch naar onszelf durven kijken. Onze Raad van Bestuur bestaat uit twee witte mannen. Dat was ooit anders. Ook onze meeste landendirecteuren zijn man. Gelukkig streven we naar meer diversiteit in de organisatie en worden we ook diverser. Bijna de helft van de Raad van Toezicht is vrouw. En natuurlijk ga ik ervan uit dat ook onze mannelijke managers het feminisme omarmen.”
Radicale gelijkheid (gewoon jezelf kunnen zijn)
Wanneer kan een organisatie zich eigenlijk feministisch noemen? “Als we rolpatronen echt loslaten. Als we niet automatisch naar een jonge vrouw kijken als er moet worden genotuleerd of naar een man als we een chauffeur zoeken”, vindt Anne. Ze noemt het belang van feministisch leiderschap, iets waar ActionAid in voorop loopt.
“Streef naar een gelijke man-vrouwverdeling in het hele functiehuis van je organisatie. Werk écht aan radicale inclusiviteit en gelijkheid. Geef meer ruimte, ook in je personeelsbeleid, aan jonge vrouwen en mannen, aan niet-witte professionals, ook in het top-management. Waardeer masculiene eigenschappen niet meer dan feminiene eigenschappen. Durf kwetsbaar te zijn en creëer een omgeving waarin iedereen veilig zichzelf kan zijn. Dan ben je feministisch.”
En als uitsmijter: “Wanneer ik gewoon mijn werk mag promoten zonder arrogant te worden genoemd – iets wat een man écht minder vaak meemaakt – dan zit het helemaal goed.”
Vrijdagmiddaggebed
En het katholieke karakter van Cordaid, gaat dat goed samen met gendergelijkheid en feminisme? “Nou, Jezus is feministischer dan je misschien zou denken”, aldus Anne. “Iemand als Christine Schenk geeft goed aan hoe Jezus in woord en daad voortdurend patriarchale machtsstructuren ondermijnde.”
“Wat mensen soms vergeten”, voegt ze nog toe in ViceVersa, “is dat wij door onze katholieke netwerken toegang hebben tot groepen waar meer activistische organisaties geen toegang toe hebben. Dat is een toegevoegde waarde.”
“Zo kun je gesprekken voeren met groepen waar andere organisaties geen gesprek mee kunnen hebben. Via de kerk of zoals we nu in Afghanistan doen, in gesprek met religieuze leiders vragen of ze tijdens het vrijdagmiddaggebed aandacht willen besteden aan het toegenomen huiselijk geweld tijdens de coronacrisis.”
Niet iedereen hoeft vooraan te staan
“Drie jaar bij Cordaid heeft me geleerd dat we misschien niet altijd vooráán heel hard staan te schreeuwen, maar dat we wel dezelfde boodschap verkondigen, op een andere manier en via andere kanalen. Je hebt beide soorten nodig.”
Meer weten over gendergelijkheid bij Cordaid, ActionAid of WO=MEN?
