Samen met bedrijven, MVO, en West-Afrikaanse organisaties doet Cordaid onderzoek naar de risico’s van kinderarbeid in de toeleveringsketen van shea in West-Afrika. In een tweede fase gaan we de mogelijke oorzaken van kinderarbeid die uit het onderzoek naar voren komen, aanpakken.

Sheaboter, gemaakt uit de noten van de sheaboom, is een bestanddeel in de cosmetica- en voedingsindustrie waar wereldwijd steeds meer vraag naar is.

Een groot deel van de productie is in handen van vrouwen in West-Afrika. Zij werken op het platteland en halen minimaal profijt uit de internationale sheamarkt. Dan hebben ze ook nog eens te maken met de gevolgen van klimaatverandering: verwoestijning en bodemerosie vormen een rechtstreekse bedreiging, zowel voor de sheaboom als voor de productie van sheaboter.

Al sinds 2018 werkt Cordaid, samen met de Vogelbescherming en met steun van de Nationale Postcodeloterij aan natuurherstel en meer marktkansen voor vrouwen die werken in de sheaproductie. Dat doen we in het Birds, Bees and Business project.

Samen optrekken met bedrijven

Sinds kort zijn we ook lid van een consortium dat onderzoek doet naar de risico’s op kinderarbeid in de sheasector.

Dat consortium bestaat uit MVO, West-Afrikaanse NGOs zoals PAS uit Ghana, én een paar van de grootste internationale bedrijven in de shea-industrie (zoals Bunge Loders Croklaan, Fuji Europe Africa, Wilmar/Olenex en AAK). De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland co-financiert het vierjarige project.

Armoede, gebrek aan onderwijs, en het feit dat het oogsten van de sheanoten en het maken van de sheaboter in afgelegen gebieden plaatsvindt, maken de sheaketen kwetsbaar voor kinderarbeid.

“Omdat zoveel factoren een rol spelen, is kinderarbeid aanpakken in grote internationale toeleveringsketens, zoals die in de sheasector, ontzettend complex”, legt Dieneke de Groot uit. Zij is expert Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen bij Cordaid. En ze vertegenwoordigt Cordaid ook in het IMVO Convenant Voedingsmiddelen.

“Individuele ouders of kleine producenten kunnen dit niet in hun eentje. Dat lukt alleen als alle belanghebbenden samen optrekken: grote internationale bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties én de gemeenschappen waar de shea wordt geoogst. Dat is precies wat we in dit project doen”, vervolgt de Groot.

Eerste fase: risico’s in kaart brengen

In een eerste projectfase, coördineert Cordaid onderzoek naar de risico’s op en oorzaken van kinderarbeid in de sheasector. “Dat doen we in Mali, Burkina Faso en Ghana”, zegt Cordaid’s Sébastien Dohou, die de onderzoeksactiviteiten coördineert.

“In de koffie- en cacaoketens, die zo belangrijk zijn voor West-Afrika, wordt al een en ander gedaan om kinderarbeid tegen te gaan. In de sheasector, waar miljoenen West-Afrikaanse vrouwen en hun gezinnen afhankelijk van zijn, kunnen we ook stappen zetten. In die zin is dit initiatief van een groot en internationaal consortium echt iets nieuws”, aldus Dohou.

“Ons onderzoek richt zich op het deel van de waardeketen in West-Afrika zelf: het oogsten, blancheren, drogen en malen van de noten en de verwerking tot pasta of boter. Dat gaat er heel anders aan toe dan op de grote commerciële koffie- en cacaoplantages. Sheanoten groeien alleen in het wild, in de savanne. En het oogsten wordt bijna uitsluitend gedaan door vrouwen.”

Tweede fase: oorzaken tegengaan en risico’s verkleinen

“We richten ons in het onderzoek op dat deel van de keten, omdat de grote internationale bedrijven die de lokale sheaboter opkopen en verwerken vaak al strikte richtlijnen volgen en maatregelen nemen om kinderarbeid tegen te gaan”, vervolgt Sébastien.

De uitkomsten van het onderzoek dat nu plaatsvindt, zullen bepalend zijn voor verdere vervolgstappen in een tweede fase van het project. Als er reële risico’s op kinderarbeid blijken te zijn, dan zullen alle partijen samen een strategie ontwikkelen en uitvoeren om die oorzaken tegen te gaan en de risico’s op kinderarbeid te verkleinen.

Nieuwe wetgeving

Dit project ondersteunt bedrijven om recente Nederlandse due diligence wetgeving na te leven. De Wet zorgplicht kinderarbeid verplicht bedrijven die goederen en diensten leveren aan consumenten in Nederland, om te voorkomen dat deze met kinderarbeid zijn geproduceerd.

Ook is er een Europese richtlijn in de maak die bedrijven verplicht om mensenrechtenschendingen en milieurisico’s en -effecten binnen hun eigen activiteiten en toeleveringsketens te voorkomen.

Lees meer

Lees ook dit bericht op de website van MVO.

Hier lees je meer over hoe Cordaid voedselsystemen helpt verbeteren en kleinschalige boeren steunt.