Klimaatverandering raakt vooral landen die al worstelen met grote uitdagingen als oorlog en armoede. De landen waarin Cordaid actief is. Daarom is een delegatie van onze experts vorige week naar de COP28 in Dubai afgereisd om diverse sessies bij te wonen. We blikken terug met Mohammed Abdulrahman, onze programmacoördinator in Jemen.

‘Ik heb nogal een ambivalent gevoel overgehouden aan de conferentie’, zegt Mohammed tijdens een telefoongesprek op de dag van zijn terugkeer naar Aden, een stad in het zuiden van Jemen. ‘De uitkomsten zijn ronduit teleurstellend. Er zijn enkele kleine stappen voorwaarts gezet, maar er is nog altijd geen overeenstemming over de onmiddellijke uitfasering van fossiele brandstoffen. Aan de andere kant worden steeds meer mensen zich bewust van de problemen en de impact ervan. Steeds meer mensen zien klimaatverandering nu terecht als het hoofdprobleem.’

Dit was de eerste keer dat je de conferentie bijwoonde. Wat dacht je toen je in Dubai aankwam?

‘Wat mij als eerste opviel, is dat Dubai een heel surrealistische plek is. Het is gigantisch en extreem georganiseerd. Je staat voortdurend in lange wachtrijen, maar ze gaan toch erg snel. De locatie van de conferentie zelf was ook enorm. We hebben een aantal evenementen gemist omdat we de ruimtes niet eens konden vinden. We moesten veel op kaarten zoeken en soms een uur lopen.’

Als je ze wel kon vinden, wat vond je dan van de bijeenkomsten?

‘Tijdens de onderhandelingen tussen wereldleiders zit alleen maar te luisteren. De zogenaamde side-events waren interessanter. Die worden georganiseerd door verschillende organisaties en onderzoeksinstituten en gaan over hun bevindingen en voor ons belangrijke kwesties. Voedselsystemen bijvoorbeeld. En werken aan vrede. Tijdens die evenementen kon je ook actief meedoen en er waren veel interessante panelleden.’

Hoe heb je er zelf aan deelgenomen?

‘Ik heb vooral gepleit voor meer aandacht voor de situatie in Jemen. Ik heb het gevoel dat Jemen vaak wordt vergeten als we het over klimaatkwesties hebben. Ik heb van de gelegenheid gebruik gemaakt om de aandacht te vestigen op de dringende noodzaak van meer acties in mijn land.’

Hoe werd daar op gereageerd?

‘Er werd gezegd dat we belangrijke data missen en veel meer informatie nodig hebben om goed op de crisis te kunnen reageren. Ze hebben gelijk, we moeten hieraan gaan werken. Verder was iedereen die ik heb ontmoet heel open en leergierig. Ik vond het zelf ook leuk om te leren van de ervaringen van anderen. Ik heb met veel aanwezigen contactgegevens uitgewisseld en ben zeker van plan de gesprekken voort te zetten.’

In de berichten rond COP28 wilde Cordaid vooral de aandacht vestigen op het verband tussen klimaatverandering en conflict. Veel mensen zullen op de hoogte zijn van de aanhoudende oorlog in Jemen. Maar wat zijn de gevolgen van klimaatverandering daar en hoe verhouden deze zich tot de conflicten?

‘De oorlog is inmiddels uitgegroeid tot een langdurige crisis. Daarnaast hebben we te maken met zowel droogte als overstromingen, wat nieuwe conflicten om land en hulpbronnen met zich meebrengt. Als gevolg van door het klimaat veroorzaakte natuurrampen worden mensen gedwongen naar andere gebieden te verhuizen, wat weer spanningen veroorzaakt tussen de ontheemde bevolking en de mensen die daar al woonden. In het noorden van Jemen, waar gebieden zijn overstroomd, hebben we een onderdakprojecten voor mensen die hun huizen hebben moeten verlaten. Daarin proberen we ook rekening te houden met de situatie van de oorspronkelijke bewoners, zodat zij zich ook gesteund voelen. Het is een heel complex vraagstuk.’

Je hebt – samen met miljoenen mensen over de hele wereld – je teleurstelling geuit over de uitkomsten van de conferentie. Ben je ook met enige hoop terug naar huis gegaan?

‘Wat mij hoop heeft gegeven, is het luisteren naar gelijkgestemde organisaties en leren over het werk dat ze doen. Het is heel inspirerend om te zien hoe mensen op zoek gaan naar creatieve en innovatieve oplossingen voor deze grote problemen. Ze willen een positieve impact maken, soms tegen alle verwachtingen in. Voor mij gaan hoop en zorgen hand in hand. Mijn zorgen groeien als ik hoor wat de politieke leiders zeggen. Hun prioriteiten liggen voor de hand: het gaat om zakelijke en politieke belangen. De toekomst van onze planeet is niet hun prioriteit en ze werken niet genoeg mee.’

Raak je nooit gefrustreerd?

‘Zeker wel! Ik ging naar Dubai vol ambitie. Mensen zeiden: “Deze keer wordt het anders”. En dan gebeurt er niets. Of te weinig, om het zachtjes uit te drukken.’

Terug in Jemen blijf je werken in een van de grootste en meest complexe crises ter wereld. Waar haal je de energie vandaan?

‘Wat de uitkomst ook is, mijn bezoek aan Dubai heeft een positieve impact op mij gehad. Het zal voor mij geen “business as usual” zijn. Ik heb nu een veel breder netwerk en ik zal aandacht blijven vragen voor het klimaatprobleem en de mensen vertegenwoordigen die dit al in hun dagelijks leven ervaren. Ik krijg veel energie van het samenwerken met mensen die mijn interesses en ambities delen. We zullen elkaar blijven ontmoeten op evenementen en we zullen samen optrekken. Ik voel me nog meer toegewijd. We zullen doorgaan, wat er ook gebeurt. We geven niet op.’