HEROES-project verbetert en versterkt op duurzame wijze de gezondheidszorg in Oeganda 

Veel Oegandezen hebben geen toegang tot goede gezondheidszorg. Vooral zwangere vrouwen en jonge kinderen lopen hierdoor grote risico’s. Cordaid ondersteunt in Oeganda 36 gezondheidscentra met een resultaatgerichte financieringsaanpak waardoor duizenden mensen nu kunnen rekenen op kwalitatieve zorg. We nemen een kijkje in drie van deze klinieken om erachter te komen hoe het er in de praktijk aan toegaat. 

Hoe goed gezondheidscentra presteren kunnen onze experts meten aan de hand van bepaalde indicatoren, zoals de kwaliteit, bereikbaarheid en betaalbaarheid van de diensten.  

Het gezondheidszorgproject in Oeganda (met de officiële naam HEROES 4 Gender Transformative Action) gebruikt de beproefde resultaatgerichte financieringsaanpak. Deze methode stimuleert zorgverleners hun diensten te verbeteren door extra geld toe te kennen wanneer vooraf afgesproken resultaten zijn behaald. Vervolgens krijgen de instellingen extra geld dat zij kunnen investeren in het verder verbeteren van de zorg. 

Seksuele en reproductieve gezondheidszorg 

Een van de deelnemende centra is Kwirwot, op de grens tussen Oeganda en Kenia, net buiten het Mount Elgon National Park. De medewerkers van Kwirwot staan dag en nacht klaar voor de ongeveer 4.000 bewoners van het gebied en zijn met name gespecialiseerd in seksuele en reproductieve gezondheidszorg. 

Jackline Chebet bezoekt het centrum regelmatig en heeft de dienstverlening zien verbeteren. ‘Voordat het project begon, was er altijd een tekort aan medicijnen’, vertelt Jackline. ‘Nu kun je hier alles vinden wat je nodig hebt. Ik kom hier ook graag vanwege het personeel. Ze zijn altijd zo aardig.’ 

Speciale zorg voor jongeren  

Het gebied rond het Victoriameer en Mount Elgon staat bekend om de grenshandel tussen Oeganda en Kenia, waarin vooral jongeren werkzaam zijn. Net als elders ter wereld, laten ook jonge mensen in Oeganda zich graag door elkaar beïnvloeden. Om te zorgen dat de juiste informatie bij die doelgroep terecht komt, trainen de medewerkers van het project jongeren om voorlichting te geven over hun (seksuele) gezondheid en rechten aan hun leeftijdsgenoten. 

‘Onze gemeenschap is heel divers’, zegt Norah Sukuku, een 27-jarige jongerenwerker. ‘We plannen onze activiteiten voor zowel Oegandese als Keniaanse jongeren. De verschillen in taal en cultuur dwingen ons om creatief te zijn in het overbrengen van informatie. We maken bijvoorbeeld gebruik van rollenspellen. Dat is een methode die mensen van beide kanten van de grens erg aanspreekt.’ 

Moeilijk bereikbare gebieden 

Het Brim Health Centre ligt op de oostelijke flank van Mount Elgon. De medewerkers verlenen zorg aan zo’n 6.000 mensen. Velen van hen wonen in moeilijk bereikbare gebieden. 

Volgens Yesho Martin, arts in het Brim Health Centre, moeten de medewerkers soms hemel en aarde bewegen om zorg te verlenen aan bevolking, vooral in de urgente gevallen. ‘Vanwege de slechte wegen, kunnen hier geen auto’s komen. Mensen uit de lagergelegen gebieden reizen per ezel naar de kliniek. Vaak lopen wij zelf de berg af naar de dorpen om mensen direct ter plaatse te helpen.’  

Het resultaatgerichte financieringsproject heeft het centrum snel en merkbaar veranderd, zegt Martin. ‘We hebben het geld gebruikt om een nieuw gebouw neer te zetten, zodat er meer ruimte is om patiënten op te vangen. De kwaliteit van onze zorg is aanzienlijk verbeterd en we hebben nu een groter aanbod aan diensten. De meeste zorgverleners waren hier eerst vrijwilligers. Nu hebben we meer personeel aan kunnen nemen en belangrijke materialen aangeschaft.’ 

Seksueel geweld aanpakken 

Volgens Oegandees onderzoek uit 2022 heeft 16% van de vrouwen tussen de 15 en 19 jaar te maken gehad met een vorm van seksueel of huiselijk geweld. 

Jonge vrouwen maken hier vaak geen melding van, waardoor het moeilijk is om de daders op te sporen en de slachtoffers te ondersteunen. Gelukkig lijkt hier verandering in te komen, zoals we kunnen zien in Kebula, een andere kliniek die via het HEROES-project wordt ondersteund. 

Waardebonnen 

HEROES geeft de zorginstellingen een centrale rol in de hulpverlening aan slachtoffers van seksueel geweld en geweld gericht tegen vrouwen. De hulpverleners zoeken actief naar vrouwen en meisjes die steun nodig hebben en verstrekken gratis waardebonnen die toegang bieden tot een uitgebreid pakket aan diensten. 

‘Ik had een woordenwisseling met mijn man en toen viel hij me aan’, vertelt de 23-jarige Fatuma Nangale. ‘Mijn baby was nog maar drie maanden oud en ik was er slecht aan toe. De hulpverleners gaven me een waardebon en zeiden dat ik naar Kebula moest gaan. Toen ik aankwam, was het personeel ongelooflijk behulpzaam. Ze hebben me behandeld en een van de medewerkers trad ook op als bemiddelaar tussen mij en mijn man.’  

Het HEROES-project heeft in deze Oegandese regio een positieve invloed op alle aspecten van de gezondheidszorg, van betere bereikbaarheid, nieuwe apparatuur en opleidingen voor het personeel tot oplossingen voor het medicijnentekort. Deze aanpak versterkt en verbetert het zorgsysteem voor de lange termijn, zodat iedereen in het gebied kan rekenen op de zorg die zij nodig hebben.