Veiligheid en rechten voor vrouwen in Congo

De Democratische Republiek Congo bevindt zich al jarenlang in een noodsituatie. Vooral de veiligheid en de rechten van vrouwen worden daarbij ernstig ondermijnd. Cordaid helpt met verschillende projecten om bewustwording hierover te creëren en vrouwen te ondersteunen met rechtsbijstand.

Stel je voor: je voelt je bedreigd maar je kunt nergens terecht. De politie is niet te vertrouwen of veroorzaakt misschien zelfs de bedreiging. Of je woont ergens waar de rechtbank zo ver weg is en zo duur, dat je eigenlijk geen schijn van kans maakt om ooit je recht te halen. Of waar de lokale overheid vooral bezig is met zichzelf in plaats van goed werk te doen. Willekeur, niet-functionerende overheden, de afwezigheid van politie, justitie en lokaal bestuur…in een land als de DR Congo zie je het allemaal.

Meer veiligheid, meer toegang tot recht

Daarom werkt Cordaid daar aan meer veiligheid voor burgers en toegang tot recht. Dat doen we samen met bestuurders, justitie en politie op lokaal niveau.  Ze krijgen trainingen en wij betalen voor concrete resultaten die ze behalen. Results-based financing noemen we dat. Die financiering werkt als een stimulans: hoe beter de prestaties en de beoordeling van de bevolking, hoe beter ze betaald krijgen.

Maar Cordaid biedt hulp bij nog veel meer problemen in de DR Congo. Naast burgeroorlogen, een enorme vluchtelingencrisis, armoede en dodelijke ziektes, heeft het grootste land van Sub-Sahara Afrika ook een van de meest complexe samenlevingen ter wereld.

Kwetsbare groepen, voornamelijk vrouwen, worden achtergesteld. Traditionele verhoudingen en normen verbieden vrouwen om land te erven, recht te hebben op de inkomsten van hun man en marginaliseren slachtoffers van seksueel misbruik.

De wetten hierover zijn scherp, maar die worden weinig nageleefd. Bovendien zijn veel mensen helemaal niet op de hoogte van de wet en hun rechten. Cordaid helpt hierbij en boekt met verschillende projecten veelbelovende resultaten. De focus ligt op het geven van een stem aan vrouwen en ze bewust maken van waar ze recht op hebben.

Cliniques Juridique

Succesvolle initiatieven hiervoor zijn de Cliniques Juridique en het radio-initiatief Femmes au Fone. In samenwerking met lokale autoriteiten, juristen en het maatschappelijk middenveld, faciliteert Cordaid workshops over het versterken van de rechtspositie van vrouwen in de meest afgelegen gebieden van Oost-Congo. De vrouwen krijgen niet alleen juridisch advies, maar worden ook begeleid bij het oplossen van conflicten en krijgen voorlichting over communicatie en rechten in het algemeen.

Land om te kunnen bewerken en voedsel te verbouwen is van levensbelang in Congo. De kinderen van Shekeza uit Zuid-Kivu raakten in de problemen nadat haar man haar had verlaten. “Na de scheiding verloren mijn kinderen de eigenschap over het land van de familie”, vertelt Shekeza. “Dankzij de inzet van Cordaid ben ik mij nu veel meer bewust van mijn rechten en die van mijn kinderen. We hebben ervoor gezorgd dat mijn dochter een deel van het land heeft teruggekregen en weer voor zichzelf kan zorgen.”

Naast het vergroten van de toegang tot recht, bieden de klinieken psychosociale hulp aan slachtoffers van geweld, helpen ze bij het re-integreren in de samenleving en het versterken van het begrip van een goed werkende democratie. Vrouwen komen samen, krijgen de mogelijkheid om hun stem te laten horen en krijgen trainingen in strategische communicatie.

Met behulp van de Clinique Juridique krijgen vrouwen gratis advies over voorkomen van landproblemen. Ook fungeert de kliniek als bemiddelaar tussen belangengroepen en waar nodig krijgen vrouwen toegang tot een tribunaal waar hun zaak gehoord wordt door onpartijdige rechters.

Femmes au Fone

Het project Femmes au Fone is een samenwerking tussen lokale radiostations in Bukavu, journalisten, de bevolking en Cordaid. Met behulp van (uitgedeelde) mobiele telefoons kunnen dorpelingen problemen die ze hebben doorsturen naar de radio, die er vervolgens onderzoek naar doet en er een uitzending aan wijdt.

Dit zorgt ervoor dat vele vrouwen, maar ook mannen, op de hoogte zijn van problemen die in hun buurt spelen en krijgen ze de kans om samen aan een oplossing te werken. Bij elke wekelijkse uitzending worden de relevante autoriteiten uitgenodigd om te spreken over hoe het probleem het beste opgelost kan worden.

Zoals het probleem van Faïda, die na het overlijden van haar vader aan het kortste eind dreigde te trekken. Traditioneel gezien besluit het hele dorp mee over een erfenis. Meestal pakt dit niet uit in het voordeel van de vrouw. Faïda: “Al ons land zou gaan naar onze jongere broers. Er zou niets overblijven voor de vrouwen in de familie. Dankzij Cordaid heb ik de kracht gekregen om te vechten voor waar ik en mijn zussen recht op hebben.”

De medewerkers van Cordaid krijgen regelmatig mooie succesverhalen te horen van vrouwen in Congo. Toch moet er nog heel veel gebeuren om de levensomstandigheden en de positie van vrouwen in de Congolese samenleving blijvend te verbeteren. Cordaid blijft daar voor strijden. Help jij ook mee?